به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري تسنيم، همه ساله با نزديک شدن به ايام نوروز بازار خريد و فروش هاي مردم و اصناف رونق مي گيرد هر چند امسال به لطف رکود بسياري از بازاري ها از کسادي شب عيدشان گله دارند ولي نمي توان از افزايش خريد و فروش هاي هرچند جزئي غافل شد.

در ايامي که مردم مشغول خريد هاي شب عيدشان هستند متأسفانه شاهد داغ شدن بازار اسکناس ها و چک پول هاي تقلبي هستيم؛ گزارش هاي ميداني و مشاهدات عيني خبرنگار تسنيم از بازار کم رونق عيد امسال رونق پول هاي تقلبي را تأييد مي کند.

البته بانک مرکزي کماکان معتقد است پول تقلبي در بازار وجود ندارد و آنچه بين مردم دست به دست شده "کپي رنگي اسکناس" است چراکه ضرايب امنيتي اسکناس ها و چک پول هاي بانک مرکزي به اندازه اي بالاست که هيچ جاعلي قادر به جعل آن نيست.

کپي رنگي اصطلاحي است که يکي از مديران اسکناسي بانک مرکزي در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنيم مبني بر اينکه علت افزايش اسکناسهاي 10 هزار توماني تقلبي در سطح جامعه چيست، بهکار برد. امير شکري هنگام پاسخ به اين سؤال خبرنگار ما اينطور جواب داد که "تاکنون با هيچ مورد جعل اسکناس که در آن ويژگيهاي امنيتي اسکناس شبيهسازي شده باشد، برخورد نکردهايم. کپي رنگي از اسکناس که در دست مردم بهعنوان اسکناس جعلي شناخته ميشود، جعل محسوب نميشود".

شکري با بيان اينکه از ديد بانک مرکزي جعل بهمعناي شبيهسازي ويژگيهاي امنيتي اسکناس است، گفت: تاکنون موردي ديده نشده که در آن ويژگيهاي امنيتي اسکناس در آن جعل شده باشد. وي همچنين در پاسخ به سؤال ديگر تسنيم مبني بر اينکه چرا کپيهاي رنگي اسکناس در کشور وجود دارد، گفت: دليل اين امر را ميتوان در زياد بودن دستگاههاي کپي رنگي در کشور دانست که بهوفور يافت ميشود.

شکري در همين ارتباط افزود: بانک مرکزي در بخش عرضه تمام تلاش خود را به کار ميبرد تا وجوه مميزه قابل تشخيص براي اصل بودن اسکناس قرار دهد و در بخش تقاضا هم مردم بايد دقت لازم را به خرج داده و وجوه مميزه را شناسايي کنند تا بتوانند اسکناس اصل را از جعل تشخيص دهند.

با اين حساب، مردم وکسبه بايد هنگام خريد و فروش هاي خود کمي در اسکناس و ايران چک دريافتي تأمل کنند و با لمس آن و دقت در ضرايب امنيتي به کار رفته متوجعه کپي يا اصل بودن پولشان شوند.

چک پول هاي تقلبي به قدري زياد شده اند که از پيراشکي فروشي تا پمپ بنزين ها مشاهده و موجب ضرر مردم و کسبه شده اند؛ آنهم درحالي که بايد نهاد ناظر نظارتي مانع از کلاهبرداري عاملان اصلي ورود اسکناس و ايران چک هاي تقلبي به بازار شوند.

* هشدار به مردم/ بانک ها دستگاه تشخيص اسکناس را کار انداختند

مشاهدات عيني خبرنگار ما حکايت ازآن دارد که حتي باجه هاي بانکي هم دستگاه تشخيص اسکناس هاي خود را کار انداخته و به مردم هم متذکر شده اند که قبل از تحويل اسکناس از اصل يا کپي بودن آن اطمينان حاصل کنند.

بر اساس گزارشهاي مردم و مغازهداران، اسکناسها و ايرانچکهاي تقلبي عمدتا شامل اسکناس ده هزار توماني و ايرانچکهاي 50 و 100 هزار توماني جديد است.

البته تعداد ايران چک هاي 50 هزار توماني تقلبي در قياس با نمونه هاي تقلبي ديگر بيشتر است، آنهم درحالي که رئيس سازمان توليد اسکناس و مسکوک در زمان انتشار و عرضه ايرانچک 50 هزار توماني جديد اعلام کرده بود، ايرانچکهاي جديد داراي ضريب امنيتي بالايي است و امکان جعل آن وجود ندارد، اکنون شاهد رواج نمونههاي تقلبي در حجم انبوهي در بازار هستيم.

گفتني است در ماه هاي اخير، سرهنگ محمدرضا اکبري، معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداري پليس آگاهي ناجا در خصوص ايران چک هاي تقلبي اينطور گفته بود که راههاي شناسايي ايران چکها و اسکناسهاي جعلي بايد از سوي بانک مرکزي اطلاعرساني شود، اما در اين زمينه کمکاريهايي صورت ميگيرد. ضمن آنکه ضريب امنيتي ايرانچک جديد بسيار پايين است و ايرانچکهاي قبلي از امنيت بالاتري برخوردار بودند.

* ايران چک هاي تقلبي چطور وارد بازار مي شوند؟

معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداري پليس آگاهي ناجا اضافه کرد: جعل در دو صورت انجام ميشود که يکي جعل در ارقام است و ديگري جعل در اصل اسکناس که از نمونه اصلي کپي گرفته ميشود که در بخش کپي نوار امنيتي آن سياه چاپ ميشود و در مقايسه با اسکناس اصلي مشخص ميشود تقلبي است. اکبري تصريح کرد: در بخش جعل ارقام برخي سودجويان در نمونه اصلي يک صفر اضافه ميکنند و به افرادي که اطلاع کافي در اين زمينه ندارند، پرداخت ميکنند و ممکن است به اهداف شوم خود برسند.اين مقام در پليس آگاهي خاطرنشان کرد: قوانين براي مقابله با جعل اسناد رسمي کشور از بازدارندگي لازم برخوردار نيست و بايد اين قوانين اصلاح شود تا انگيزه اين کار براي افراد از بين برود.

وي البته از دستگيري چند باند جعل و توزيع اسکناس و ايرانچکهاي تقلبي در استانهاي کشور خبر داده و گفته بود: برخي افراد ايرانچک تقلبي را از خارج کشور وارد کرده و برخي ديگر نيز در داخل با استفاده از تجهيزات و پرينترهاي پيشرفته و همچنين کاغذ مرغوب براي چاپ اقدام ميکردند که تعدادي از آنها شناسايي و دستگير شدند و در بخشهايي به هسته اصلي رسيديم.

البته بايد يادآور شد که در ماه هاي گذشته ماموران پليس به دنبال يک عمليات ويژه اطلاعاتي، موفق شدند يک کارگاه مجهز و مدرن چاپ اسکناسهاي جعلي در پاکدشت را شناسايي و اعضاي اين باند را دستگير کنند. در جريان اين عمليات، مقادير فراواني اسکناسهاي جعلي پنج، ده و 50 هزار توماني کشف شد. در بازرسي از اين کارگاه مدرن، چند برگه از اسکناسهاي چاپ شده و برش نخورده و همچنين مقادير زيادي اسکناسهاي تقلبي برش خورده کشف و ضبط شد که روي تعدادي از ايرانچکهاي کشف شده، مهر يکي از شعب بانک خصوصي زده شده بود.

به گزارش تسنيم، شهريور سال گذشته ايرانچکهاي جديد 50 هزار توماني روانه بازار شد و بانک مرکزي ضريب امنيتي اين چکپولها را بالا اعلام کرد اما همانطور که نيروي انتظامي هم اذعان دارد جعل ايران چکهاي جديد راحتتر از ايرانچک قبلي است ولي بانک مرکزي در اين زمينه سکوت کرده است.

ايرانچک 50 هزار توماني تقلبي دوماه پس از انتشار و عرضه اوليه ايرانچک اصلي به بازار آمد و اکنون ميزان اسکناسها و چکپولها به حدي رسيده که مردمي که اين روزها گرفتار اين پول هاي تقلبي شدهاند، ميگويند که اين چکپولها را از بانک گرفتهاند. برخي ديگر از وجود آنها در بين پولهاي خودپرداز ميگويند.

در ادامه تصاوير يک نمونه ايران چک 50 هزار توماني تقلبي را مشاهده مي کنيد؛

جالب است که ايرانچک 50 توماني تقلبي آبيرنگ، از نظر سايز هم از ايرانچکهاي اصلي بزرگتر است. آرمهاي بهکاررفته در اين چکپول نيز تفاوت فاحشي بين اصل و تقلبي دارد.

از ويژگيهاي بارز ايرانچک 50 هزار توماني آبي اين است که روي آن، نقش گنبد و گلدسته حرم امام رضا(ع) بهکار رفته و نماي پشت آن سقاخانه است که در صحن انقلاب حرم امام هشتم قرار دارد. همچنين در رو و پشت اين ايرانچک، نماد خورشيدي درج شده که يک پرنده بهسوي آن در حال پرواز است.

که البته يکي از تفاوتهاي فاحش ايرانچک اصلي و تقلبي 50 هزار توماني در همين پرندهاي است که در بالا اشاره شد.

ولي طبق اعلام بانک مرکزي، ويژگيهاي امنيتي متعددي در ايرانچک 50 هزار توماني جديد وجود دارد بهطوري که کاغذ آن بازتاب نور ماوراي بنفش را منعکس نميکند و در سطح کاغذ از الياف فلورسنتي نامرئي استفاده شده که زير نور ماوراي بنفش در چهار رنگ قابل مشاهده است.

همچنين دو نوع نخ امنيتي در آن وجود دارد ؛ نخ امنيتي پنهان که عبارت I.R.IRAN روي آن درج شده و درون کاغذ قرار گرفته و نخ امنيتي پنجرهاي که از نوع هولوگرافيکي با ريزنوشته است و بهگونهاي درون کاغذ قرار گرفته که قسمتي از آن نمايان و قسمتي ديگر در بطن کاغذ مخفي بوده و با قرار دادن ايرانچک از رو در مقابل نور تمام نخ نمايان ميشود.

ايران چک 100 هزار توماني آبي رنگ نمونه اي ديگر از ايران چک هاي تقلبي است که در بازار دست به دست مي شود؛ در ادامه تصوير اين ايران چک را مشاهده مي کنيد؛

ايرانچک 100 هزار توماني تقلبي در قياس با ايرانچک اصلي تفاوتهاي فاحشي دارد که از جمله آن محل قرار گرفتن نخ پول، جنس کاغذ، تصاوير مخفي و ساير ضرايب امنيتي بانک مرکزي است. ابعاد ايرانچک 100 هزار توماني همانند ايرانچک 50 هزار توماني 160 در 75 ميليمتر است که رنگ غالب آن را آبي تشکيل ميدهد.

در ايرانچک اصلي، نقش فردوسي در خميره کاغذ بوده و عدد يکميليون بهصورت روشن زير تصوير فردوسي قابل مشاهده است. وقتي که ايرانچک مقابل نور قرار گيرد از هر دو طرف بايد تصوير شفافي از فردوسي ديده شده همچنين عدد يکميليون نيز بهوضوح قابل رؤيت باشد.

نخ امنيتي بهصورت پنهان تقريباً در وسط ايرانچک کار شده است که در وهله اول بدون نور قابل ديدن نيست اما اگر مقابل نور قرار گيرد متوجه خواهيم شد که چيزي بهطور خطوار و با عرض حدود يک ميليمتر حرکت کرده است. روي اين نخ نيز نوشته "بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران" تعبيه شده است. اگر ايرانچک در مقابل نور ماوراي بنفش قرار گيرد نخ مياني آن به رنگهاي مختلف تبديل خواهد شد.

نوشته 100 و ايرانچک در قسمتي که حالت مستطيلشکل داشته و نوشته بانک مرکزي نيز در آن تعبيه شده و قابل ملاحظه است، اين در حالي است که وقتي در حالت عادي ايرانچک را مقابل خود قرار ميدهيم فقط نوشته بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران را ميبينيم اما با تغيير زاويه عدد 100 و ايرانچک نيز درست بهموازات عبارت بانک مرکزي ديده ميشود.

اگر اين اسکناس را مقابل خود قرار دهيم در سمت چپ آن بهصورت عرضي و روي لبه طرحي ناقص از نوشته يکميليون مشاهده ميشود که در مقابل نور تصوير پشت و جلو دقيقاً يکديگر را همپوشاني کرده و عدد يکميليون قابل رؤيت ميشود.

مسئولان بانک مرکزي معتقدند هيچ سيستم چاپي حتي با بالاترين تکنولوژي چاپ تجاري و يا آخرين مدل دستگاههاي کپي وجود ندارد که بتواند اين دو تصوير ناقص پشت و رو را دقيقاً روي يکديگر تنظيم کند، بنابراين اگر فردي ايرانچک را مقابل نور قرار داد و تصوير ناقص رو را با تصوير پشت دقيقاً همپوشاني نديد و حتي اگر اختلاف دهم ميليمتر نسبت به يکديگر ملاحظه کرد ميتواند مبنا را بر جعلي بودن آن بگذارد.

در ادامه تصوير اسکناس 10هزارتوماني تقلبي را مشاهده ميکنيد که اتفاقاً سال قبل هم خبرگزاري تسنيمنمونه آن را منتشر کرد و در اختيار بانک مرکزي هم قرار داد.

اين اسکناس جعلي، فاقد تصوير دوم و پنهان حضرت امام خميني(ره)، نخ امنيتي پنهان بانک مرکزي و عبارت مخفي 100000 ريال است و با کمي دقت از سوي مردم قابل شناسايي است.

سال قبل که تسنيم در خبري از ورود محدود اسکناسهاي تقلبي 10 هزار توماني به بازار خبر داد و از مسئولان بانک مرکزي خواست مانع هدررفت پول مردم و سوداگري کلاهبرداران شوند، انتظار ميرفت ساکنان برج ميرداماد عليالخصوص دبيرکل محترم آقاي سيف، تدبيري براي جلوگيري از ترويج اسکناسهاي تقلبي بينديشند.

هرچند دبيرکل محترم وجود هرگونه اسکناس جعلي را از اساس تکذيب کرد ولي رئيسکل بانک مرکزي در همان زمان با درايت بيشتري به موضوع واکنش نشان داد و بهجاي تکذيب عجولانه اعلام کرد موضوع را بررسي ميکند.

البته خبرگزاري تسنيم بعد از اين تکذيب ها نمونه اسکناس 10هزار توماني تقلبي را در اختيار ولي الله سيف رئيس کل بانک مرکزي قرار داد.

مسئوليت حوزه اسکناس در بانک مرکزي با محمود احمدي دبيرکل بانک است، اما به نظر ميرسد وي چندان در اين حوزه موفق نبوده حداقل عدم موفقيت وي در جلوگيري از ترويج اسکناسهاي تقلبي بهوضوح ديده ميشود.

گفتني است، در هياهوي افزايش اسکناس و ايرانچکهاي تقلبي در بازار آن هم در سکوت بانک مرکزي، فضا براي کاسبي برخي افراد نيز فراهم شده تا جايي که اين روزها به اجناس فروشگاههاي لوازم التحرير دستگاه تشخيص اسکناس نيز اضافه شده است.

فروشنده يکي از لوازم التحريرهاي خيابان فردوسي درباره بازار خريد اين دستگاهها به خبرنگار تسنيم ميگويد: زماني که اسکناس تقلبي در بازار زياد شد بسياري از مغازهدارها دنبال خريد دستگاهي براي تشخيص اسکناس تقلبي و اصلي هستند. اين دستگاه از طريق اشعه ماوراي بنفش به تشخيص اسکناس کمک ميکند